ԻՄ ՏՈՀՄԱԾԱՌԸ

Բարև ձեզ, իմ ազգանունը Բարսեղյան է: Իմ պապիկները գաղթել են Արևմտյան Հայաստանից,Վան քաղաքից 1915 թ. ցեղասպանության ժամանակ: Երբ նրանք անցել են Արաքս գետը, եկել հաստատվել են Արմավիրի մարզում նրանց եղբայրներից մեկը գնացել է ԱՄՆ , իսկ մյուս երկուսը մնացել են Հայաստանում: Այդ ժամանակ նրանց ազգանունը եղել էր Մինասյան:Իմ պապը որոշել է փոխել ազգանունը և իր սերունդներին սկսել են կոչել իր հոր՝ Բարսեղ պապու անունով: Այդպես ծագեց Բարսեղյան ազգանունը: Շարունակությունը կարող եք կարդալ իմ եղբոր բլոգում, իմ գերդաստանի պատմությունը նախագծում , որտեղ ներկայացված է մի հին իրի պատմություն, որը մեզ է հասել մեր դարերի խորքի նախապապերից:

29.09.2021

Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ և եռանիշ թվերով

 

Սիրելի  սովորողներ  նախ  միասին  վերհիշենք,  թե  ինչպես  ենք   բազմանիշ  թիվը բազմապատկում  միանիշ  թվով՝

 

Օրինակ՝

 

  1      
. 6 4 3  
      3  
1 9 2 9  
         
         

Այժմ փորձենք հասկանալ, թե  ինչպես  բազմանիշ  թիվը  բազմապատկենք

երկնիշ   թվով։

Թիվը  երկնիշ  թվով՝ բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու  դեպքում  նախ

այն  բազմապատկում   ենք  միավորով,  արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա  տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, և արդյունքները գումարում ենք այնպես,  ինչպես  այս  օրինակներում՝

           
  . 4 5 6  
      6 5  
+ 2 2 8 0  
2 7 3 6    
2 9 6 4 0  
           
           

 

 

 

 

Այժմ  փորձենք   հասկանալ, թե  ինչպես   բազմանիշ   թիվը   բազմապատկենք  եռանիշ  թվով։

Թիվը  եռանիշ  թվով   բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու դեպքում  նախ

այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, հետո հարյուրավորով, որի արդյունքը գրում ենք երրորդ տողում 2

նիշ  խորքից և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես օրինակում՝

Օրինակ՝

 

               
  . 5 4 6 2    
      1 2 3    
+ 1 6 3 8 6    
1 0 9 2 4      
5 4 6 2        
6 7 1 8 2 6    
               

 

 

Առաջադրանքներ

 

  1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը՝

4306‧15

 

x 4 3 0 6          
      1 5          
2 1 5 3 0          
4 3 0 6            
6 4 5 9 0          
                   

1596·24

x 1 5 9 6          
      2 4          
  6 3 8 4          
3 1 9 2            
3 8 4 0 4          
                   

 

1585·153

  x 1 5 8 5        
      1 5 3        
    4 7 5 5        
  7 9 2 5          
1 5 8 5            
2 4 2 5 0 5        

 

205·104

  x 2 0 5          
    1 0 4          
    8 2 0          
2 0 5              
2 1 3 2 0          
                   

 

4267‧142

  x 4 2 6 7      
      1 4 2      
    8 5 3 4      
1 7 0 6 8        
4 2 6 7          
6 0 5 9 1 4      

 

4628·204

  x 4 6 2 8        
      2 0 4        
  1 0 5 1 2        
9 2 5 6            
9 3 6 1 1 2        
                   

 

4572·620

      x 4 5 7 2    
          6 2 0    
      9 1 4 4      
  2 7 4 3 2        
  2 8 3 4 6 4      
                   

 

7058‧25

  x 7 0 5 8        
        2 5        
  3 5 2 9 0        
1 4 1 1 6          
1 7 6 4 5 0        
                   

 

2612‧512

    x 2 6 1 2      
        5 1 2      
      5 2 2 4      
    2 6 1 2        
1 3 0 6 0          
1 3 3 2 1 2 4      

 

1024‧52

    x 1 0 2 4      
          5 2      
      2 0 4 8      
    5 1 2 0        
    5 3 2 4 8      
                   

 

161‧301

                   
      1 6 1        
      3 0 1        
      1 6 1        
  4 8 3            
  4 8 4 6 1        

 

 

 

ԱՇՈՒՆ ՕՐ

ԱՇՈՒՆ ՕՐ

Սևուկ ամպեր վար եկան
Օրան, օրան,
Սարի վրա շար եկան։
Ծագեց առավոտ
Պաղեց, սառավ օդ։

Գոռաց երկինք, բուք արավ,
Հևաց, հևաց.
Ծերուկ երկիր սուգ արավ։
Ճաքեց հեռուն ամպ,
Երկիր դողաց-բա՛մբ։

Բողբոջ արև շող կապեց,
Դողաց, սողաց,
Արյուն-ամպից քող կապեց։
Վառեց լեռան լանջ,
Լեռան ցավատանջ։

Տեղաց անձրև մաղ տալով,
Մարմանդ-մարմանդ,
Հոգնած տերև շաղ տալով։

Առաջադրանքներ

1. Կարդա՛ բանաստեղծությունը և նկարի՛ր քեզ ամենից շատ դուր եկած հատվածը։

2. Բացատրիր արտահայտությունները

վար եկան -իջնել

շար եկան -շարվել,դասավորվել

մաղ տալ-մաղել

շաղ տալ-շաղել

քող կապել-թափվել

3. Փորձիր քո բառերով պատմել բանաստեղծությունը։

Աշուն է, օրերը ցրտում են, օդը սառում է ամպերը գոռում են: Քամին տերևները քշում էր,ծառից պոկում և տանում հեռու: ԵՎ անձրև է գալիս:

4 . Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները:

վար-վեր

պաղել-տաքանալ

հեռու-մոտիկ

վառել-հանցնել

5. Դուրս գրիր բանաստեղծության այն տողերը, որոնց մեջ գույն կա։

Սևուկ ամպեր վար եկան

28.09.2021

Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ և եռանիշ թվերով

 

Սիրելի  սովորողներ  նախ  միասին  վերհիշենք,  թե  ինչպես  ենք   բազմանիշ  թիվը բազմապատկում  միանիշ  թվով՝

 

Օրինակ՝

 

1
. 6 4 3
3
1 9 2 9

Այժմ փորձենք հասկանալ, թե  ինչպես  բազմանիշ  թիվը  բազմապատկենք

երկնիշ   թվով։

Թիվը  երկնիշ  թվով՝ բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու  դեպքում  նախ

այն  բազմապատկում   ենք  միավորով,  արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա  տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, և արդյունքները գումարում ենք այնպես,  ինչպես  այս  օրինակներում՝

. 4 5 6
6 5
+ 2 2 8 0
2 7 3 6
2 9 6 4 0

 

 

. 5 4 6 2
1 2 3
+ 1 6 3 8 6
1 0 9 2 4
5 4 6 2
6 7 1 8 2 6

 

 

Առաջադրանքներ

 

  1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը՝

326‧12

 

x 3 2 6
1 2
+ 6 5 2
3 2 6
3  9  1  2

466·24

x 4 6 6
2 4
1 8 6 4
+
9 3 2
1 1. 1 8 4

 

865·531

x 8 6 5
5 3 1
8 6 5
+ 2 5 9 5 0
4 3 2 5 0 0
4 5 9 3 1

 

205·510

x 2 0 5
5 1 0
2 0 5
1 0 2 5
1 4 4 5 5

 

4267‧142

x 4 2 6 7
1 4 2
8 5 3 4
1 7 0 6 8
4 2 6 7
6 0 5 9 1 4

 

428·204

x 4 2 8
2 0 4
1 7 1 2
8 5 6
8 7 3 1 2

 

452·420

x 4 5 2
4 2 0
9 0 4
1 8 0 8
1 8 9 8 4 0

 

2056‧25

x 2 0 5 6
2 5
1 0 2 8 0
4 1 1 2
5 1 4 0 0

 

5612‧532

x 5 6 1 2
5 3 2
1 1 2 2 4
1 6 8 3 6
1 7 9 5 8 4

 

6024‧62

x 6 0 2 4
6 2
1 2 0 4 8
3 6 1 4 4
4 8 1 9 2

 

1561‧204

x 1 5 6 1
2 0 4
6 2 4 4
3 1 2 2
3 1 8 4 4 4

 

 

 

ՏԱՆԸ 27.09.2021

Հանման   ճշտության    ստուգումը    գումարով

  • Եթե տարբերությանը գումարենք հանելին ու ստանանք նվազելին, ապա   այն ճիշտ է  կատարված, իսկ եթե ոչ, ապա սխալ է։
Նվազելի Հանելի = տարբերություն

 

 

4567            — 3569          = 998

 

 

1․Կատարենք հանում        և   այն ստուգենք գումարով.

Օրինակ՝

4567-3569=998

 

7 Ստուգում՝ + 3 5 6 9
3 5 6 9 9 9 8
9 9 8 4 5 6 7

 

48900-3569=45331

4 8 9 0 0 + 4 5 3 3 1
3

 

5

 

6

 

9

 

3 5 6 9
4 5 3 3 1 4 8 9 0 0

 

35697-13508=25189

3 5 6 9 7
1 3 5 0 8
2 5 1 8 9

2000-1598=402

2 0 0 0
1 5 9 8
4 0 2

 

10456-5987=4469

1 0 4 5 6
5 9 8 7
4 4 6 9

 

2.Գումարումով ստուգիր ճի՞շտ է արդյոք կատարվել հանումը.

Օրինակ՝ 6999-256=6743                                                                                         Ստուգում՝

+ 6 7 4 3
2 5 6
6 9 9 9

Ճիշտ է։

 

 

 

25698-5895=19803    ճիշտ է:

+ 1 9 8 0 3
5 8 9 5
2 5 6 9 8

85694-35698=45996    սխալ է:

+ 4 5 9 9 6
3 5 6 9 8
8 1 6 9 4

 

3.Գտի՛ր անհայտ գումարելին ու կատարիր ստուգում՝

Օրինակ՝

4125 +1569=5694

 

 

5 6 4 Ստուգում՝ + 4 1 2 5
1 5 6 9 1 5 6 9
4 1 2 5 5 6 9 4

 

23519 +2098=25697

 

2 5 6 9 7 + 2 3 5 1 9
2 0 9 8 2 0 9 8
2 3 5 1 9 2 5 6 9 7

 

9 0 8 6 + 1 2 3 0
7 8 5 6 7 8 5 6
1 2 3 0 9 0 8 6

 

1230 +7856=9086

 

8067+ 2722 =10789

 

 

1 0 7 8 9 + 2 7 2 2
8 0 6 7 8 0 6 7
2 7 2 2 1 0 7 8 9

 

3805+ 41873 =45678
4 5 6 7 8 + 4 1 8 7 3
3 8 0 5 3 8 0 5
4 1 8 7 3 4 5 6 7 8

 

 

 

ԿՈՄԻՏԱՍ

1881 թ. Քյոթահիայի առաջնորդական փոխանորդ Գևորգ վրդ. Դերձակյանն ուղևորվում է Էջմիածին՝ եպիսկոպոս ձեռնադրվելու։ Գևորգ Դ Ամենայն հայոց կաթողիկոսի կոնդակի համաձայն` նա պետք է իր հետ մի ձայնեղ որբ պատանի տաներ Ս. Էջմիածին՝ Գևորգյան ճեմարանում սովորելու համար։ Շուրջ քսան որբերից ընտրվում է Սողոմոնը։

Բեռլին, 1896, օգոստոսի 3

Բեռլին, 1896, օգոստոսի 3

Կոմիտասը 1895-96 թթ. Թիֆլիսում կոմպոզիտոր Մակար Եկմալյանի ղեկավարությամբ ուսումնասիրում է երաժշտական տեսական առարկաներ: 1896 թ. խոշոր նավթարդյունաբերող և բարեգործ Ալեքսանդր Մանթաշյանցի շնորհած թոշակով մեկնում է Բեռլին կրթությունը շարունակելու: 1899 թ.-ին ավարտում է Ֆրիդրիխ Վիլհելմ համալսարանի (ներկայում` Հումբոլդտ համալսարան) փիլիսոփայության բաժինը և Ռիխարդ Շմիդտի մասնավոր կոնսերվատորիան:  Կոմիտասը ուսանել է ակնառու երաժշտագետներ Օսկար Ֆլայշերի, Հայնրիխ Բելլերմանի և Մաքս Ֆրիդլենդերի ղեկավարությամբ։ 1899 թ.-ին դառնում է նորաբաց Միջազգային երաժշտական ընկերության հիմնադիր անդամներից մեկը, ընկերության ժողովներում հանդես գալիս հայ երաժշտության մասին զեկուցումներով, դասախոսություններով:

Սանահին, 1902, հուլիսի 18

Սանահին, 1902, հուլիսի 18

1907 թ. Փարիզում հրատարակվում է կոմպոզիտորի առաջին՝ «Հայ քնար» ժողովածուն, որտեղ ընդգրկված էին հայ գեղջուկ երգերի մեներգային և խմբերգային մշակումներ։

1910 թ. աշնանը Կոմիտասը տեղափոխվում է Կոստանդնուպոլիս, որի միջավայրն առավել նպաստավոր էր համարում իր գործունեության համար: Այստեղ հիմնում է 300 հոգուց բաղկացած «Գուսան» երկսեռ երգչախումբը՝ համերգներ տալով տարբեր քաղաքներում։ Շարունակում է գիտական և մանկավարժական գործունեությունը, հանդես գալիս հոդվածներով և զեկուցումներով։

1912 թ. Լայպցիգում հրատարակվում է Կոմիտասի «Հայ գեղջուկ երգեր» ժողովածուն, որը ներառում էր հայ ժողովրդական երգերի մեներգային և խմբերգային մշակումներ: 1914 թ. Փարիզում մասնակցում է Միջազգային երաժշտական ընկերության հինգերորդ համաժողովին՝ ներկայացնելով երեք զեկուցում հայ հոգևոր երաժշտության, ժողովրդական երաժշտության և խազագրության մասին։ Այս շրջանի ստեղծագործական նվաճումն է խմբերգային արվեստի գլուխգործոցներից մեկը՝ «Պատարագը» արական երգչախմբի համար։

Կ.Պոլիս, 1912

Կ.Պոլիս, 1912

Էջմիածին, 1890, մարտի 17

Էջմիածին, 1890, մարտի 17

Գևորգյան ճեմարանում ուսանելու տարիներին (1881-1893) բացահայտվում են Սողոմոնի՝ դեռևս մանկուց դրսևորված երաժշտական բացառիկ ունակությունները։ Սահակ վրդ. Ամատունու ղեկավարությամբ նա սովորում է հայ հոգևոր երաժշտության տեսական ու գործնական հիմունքներ։ Այս շրջանում նա սկսում է հավաքել և ուսումնասիրել հայ ժողովրդական երգեր, ինչպես նաև կատարել ստեղծագործական փորձեր։

1890 թ. Սողոմոնը ձեռնադրվում է սարկավագ։ Հոգևոր ուսումն ավարտելուց հետո պաշտոնավարում է ճեմարանում որպես երաժշտության ուսուցիչ։ 1894 թ. ձեռնադրվում է աբեղա և ստանում Կոմիտաս անունն` ի պատիվ 7-րդ դարի հայ շարականագիր, հայոց կաթողիկոս Կոմիտաս Ա Աղցեցու։ 1895 թ. Կոմիտասին շնորհվում է վարդապետի հոգևոր աստիճան։

Երևան, 1901, դեկտեմբերի 10

Երևան, 1901, դեկտեմբերի 10

Էջմիածին վերադառնալով՝ Կոմիտասը երաժշտա-հասարակական բազմակողմանի գործունեություն է ծավալում։ Զբաղվում է հայ գեղջկական և հոգևոր երգերի գրառմամբ և գիտական ուսումնասիրությամբ։ Ճեմարանի քառաձայն երգչախմբով համերգներ է տալիս Էջմիածնում, Երևանում, Թիֆլիսում և Բաքվում։ Հետևողականորեն աշխատում է հայկական միջնադարյան երաժշտության գրառման համակարգի՝ խազերի վերծանման ուղղությամբ:

Կոմիտասը հայ երաժշտությանը վերաբերող ելույթ-դասախասություններով հանդես է գալիս Եվրոպայի և Արևելքի մի շարք քաղաքներում (Փարիզ, Բեռլին, Ցյուրիխ, Ժնև, Լոզան, Վենետիկ, Ալեքսանդրիա, Կահիրե)։ Նրա ելույթներն ամենուր խանդավառ ընդունելություն են գտնում և արժանանում ժամանակի առաջադեմ երաժիշտների (Լուի Լալուա, Ռոմեն Ռոլան, Կլոդ Դեբյուսի, Պետեր Վագներ և այլք) բարձր գնահատականին ու հիացական կարծիքին:

Փարիզ, 1906

Փարիզ, 1906

1915 թ. Օսմանյան Թուրքիայի կազմակերպած և իրագործած Հայոց ցեղասպանությունը ողբերգականորեն ընդհատում է հանճարեղ երաժշտի գործունեությունը։ Պոլսահայ մտավորականների հետ նա ևս ձերբակալվում և աքսորվում է: Որոշ ժամանակ անց, ամերիկյան դեսպան Մորգենթաուի միջնորդությամբ, Կոմիտասին աքսորից ետ են ուղարկում, սակայն ապրած արհավիրքի հետևանքով նա կորցնում է հոգեկան հավասարակշռությունը և դադարում ստեղծագործել։ 1916-1919 թթ. Կոմիտասը գտնվել է Կ. Պոլսի Շիշլի թաղամասի հոգեբուժարանում։ Կյանքի վերջին 16 տարիներն անցել են Փարիզի Վիլ-Էվրար և Վիլ-Ժուիֆ արվարձանների բուժական հաստատություններում։

Կոմիտաս վարդապետը վախճանվում է 1935 թ. հոկտեմբերի 20-ին  Փարիզում։ Մեկ տարի անց նրա աճյունը տեղափոխվում է Երևան և ամփոփվում հայ մշակույթի գործիչների պանթեոնում, որը ներկայում կրում է Կոմիտասի անունը:

Continue reading ԿՈՄԻՏԱՍ

Աշուն

Աշուն

Ծառեր, թփեր լեցուն միրգ,
Մառան տարան գիրկ ու գիրկ,
Աշուն սնավ։

Տարափ ու բուք փչելով,
Վայուն–մայուն ճչելով՝
Աշուն ծնավ։

Սաղարթ–սաղարթ սարսելով,
Ոսկի տերև դարսելով
Աշուն քնավ։

Առաջադրանքներ

1. Կարդա՛ բանաստեղծությունը՝ առանձնացնելով անծանոթ բառերը:

Ես անծանոթ բառեր չունեի

2. Բացատրի՛ր բառերը

ծնավ-ծնվեց

սնավ-սնվեց

քնավ-քնեց

3.Նկարի՛ր քեզ դուր եկած հատվածը։

4․ Բացատրի՛ր ոսկի տերև բառակապակցությունը և գործածի՛ր նախադասության մեջ։

ոսկի տերև-Աշնանը տերևները գունավորվում են, դառնում դեղին,կարմիր և ոսկեգույն:

Աշունը սկսվեց և անտառը հագավ ոսկե տերևներով հագուստ:

5. Կադա՛ ընդգծված բառերը և փորձի՛ր բառազույգեր կազմել։

Օրինակ՝ սարսել-դարսել

միրգ-գիրք

գիրկ-ձիրք

սնավ-քնավ

փչելով-սուլելով

ճչելով-փչելով

ծնավ-սնավ

դարսելով-սարսելով

քնավ-ծնավ

6. Բանաստեղծության պատկերներին համապատասխան ֆոտոշարք պատրաստի՛ր։